Bên cạnh những khoảnh khắc ngọt ngào, chắc hẳn cha mẹ nào cũng từng trải qua những giai đoạn con trở nên “khó ở” hơn, quấy khóc nhiều, bám mẹ và thay đổi thói quen sinh hoạt. Đây có thể là dấu hiệu của Wonder Weeks – những tuần khủng hoảng của trẻ. Bài viết này sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về Wonder Weeks, từ đó có cách hỗ trợ con yêu vượt qua giai đoạn này một cách nhẹ nhàng và hiệu quả.
1. Wonder Week là gì?
Wonder Week, hay còn gọi là tuần khủng hoảng, mô tả những giai đoạn phát triển nhảy vọt về nhận thức, kỹ năng và cảm xúc của trẻ. Không chỉ đơn thuần là sự tăng trưởng về thể chất, Wonder Weeks đánh dấu những bước tiến đáng kể trong khả năng nhận thức, xử lý thông tin và tương tác với thế giới xung quanh của trẻ.
Trong những giai đoạn này, não bộ của trẻ đang được tái cấu trúc và phát triển với tốc độ chóng mặt, mở ra những khả năng mới và thú vị cho trẻ. Tuy nhiên, quá trình này cũng có thể mang đến những xáo trộn tạm thời, khiến trẻ cảm thấy bối rối, lo lắng và dễ cáu gắt hơn.
2. Nguyên nhân hình thành Wonder Weeks
Sự phát triển thần tốc của não bộ chính là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến Wonder Weeks. Khi các kết nối thần kinh mới được hình thành và củng cố, trẻ bắt đầu nhìn nhận và hiểu thế giới theo những cách phức tạp hơn.
Ví dụ, trẻ có thể bắt đầu nhận ra khuôn mặt của người thân, phân biệt được các đồ vật khác nhau, hoặc hiểu được mối quan hệ nhân quả đơn giản. Những thay đổi này tuy tích cực nhưng cũng đặt ra những thách thức cho trẻ, đòi hỏi trẻ phải nỗ lực thích nghi và làm quen với những khả năng mới. Chính sự nỗ lực thích nghi này đôi khi biểu hiện ra bên ngoài thành những hành vi “khó ở”, khiến cha mẹ lầm tưởng rằng con đang gặp vấn đề.
3. Nguồn gốc của thuật ngữ “Wonder Weeks”
Thuật ngữ “Wonder Weeks” được biết đến rộng rãi thông qua cuốn sách cùng tên của hai tiến sĩ người Hà Lan, Frans X. Plooij và Hetty van de Rijt. Dựa trên nghiên cứu kéo dài hàng thập kỷ về sự phát triển của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, cuốn sách đã cung cấp cho các bậc cha mẹ một cái nhìn sâu sắc và khoa học về những thay đổi mà trẻ trải qua trong những năm tháng đầu đời.
“The Wonder Weeks” không chỉ giải thích hiện tượng Wonder Weeks mà còn cung cấp những lời khuyên hữu ích giúp cha mẹ đồng hành và hỗ trợ con yêu vượt qua những giai đoạn “khó ở” này.
4. Dấu hiệu nhận biết Wonder Weeks
Việc nhận biết Wonder Week không phải lúc nào cũng dễ dàng, vì mỗi trẻ sẽ có những biểu hiện khác nhau. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu phổ biến mà cha mẹ có thể quan sát để nhận biết con đang trải qua giai đoạn Wonder Week là gì hay còn gọi là tuần Wonder Week:
4.1 Thay đổi hành vi
- Quấy khóc nhiều hơn, dễ cáu gắt, khó dỗ: Bé yêu của bạn có thể khóc nhiều hơn bình thường, khó dỗ dành và dễ bị kích động bởi những tác nhân nhỏ. Đây là một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất báo hiệu bé đang trong Wonder Week. Nếu bé đột nhiên trở nên cáu kỉnh trong wonder week tuần 5, hãy xem xét đến khả năng bé đang trải qua giai đoạn phát triển nhảy vọt này.
- Bám mẹ hơn, cần được dỗ dành, ôm ấp nhiều hơn: Trẻ có thể trở nên “bám dính” hơn, luôn muốn được mẹ ở bên, ôm ấp và vỗ về. Sự gần gũi với mẹ giúp trẻ cảm thấy an toàn và được bảo vệ, đặc biệt là trong giai đoạn Wonder Week đầy thử thách. Điều này có thể thấy rõ trong wonder week 8 hoặc wonder week 12.
- Thay đổi giấc ngủ: Giấc ngủ của trẻ có thể bị xáo trộn. Bé có thể khó ngủ, ngủ không sâu giấc, hay giật mình, hoặc ngủ nhiều hơn/ít hơn bình thường. Sự thay đổi này thường xuất hiện trong các tuần Wonder Week là gì và có thể kéo dài, ví dụ như wonder week 5 kéo dài bao lâu là một câu hỏi thường gặp của các bậc phụ huynh.
- Biếng ăn, thay đổi khẩu vị: Trẻ có thể ăn ít hơn, kén ăn hơn, hoặc có sự thay đổi trong sở thích ăn uống. Đây cũng là một dấu hiệu thường gặp trong Wonder Week của trẻ.
- Các biểu hiện khác: Một số trẻ có thể xuất hiện các biểu hiện như nhút nhát, sợ người lạ, hay mút tay, cắn móng tay… trong wonder week.
4.2 Thay đổi nhu cầu
Bên cạnh thay đổi hành vi, Wonder Week cũng có thể làm thay đổi nhu cầu của trẻ. Ví dụ, trẻ có thể muốn bú nhiều hơn hoặc ít hơn, ngủ nhiều hơn hoặc ít hơn so với bình thường. Cha mẹ cần linh hoạt và đáp ứng nhu cầu của con một cách phù hợp trong giai đoạn này. Việc tìm hiểu wonder week là gì ở trẻ sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về những thay đổi này.
4.3 Phát triển kỹ năng mới
Sau mỗi Wonder Week, trẻ thường sẽ học được những kỹ năng mới. Đây chính là “phần thưởng” sau những ngày “khó ở”. Trẻ có thể bắt đầu lẫy, bò, ngồi, đứng, đi, nói, hoặc phát triển các kỹ năng vận động tinh như cầm nắm đồ vật. Việc quan sát và ghi nhận những kỹ năng mới này sẽ giúp cha mẹ thấy được sự tiến bộ của con và hiểu rõ hơn về quá trình phát triển của trẻ, đặc biệt là sau wonder week 19 hay wonder week 26. Đừng quên theo dõi sự phát triển của trẻ trong khoảng wonder week tuần 15 19 để thấy được những bước tiến vượt bậc của con.
5. Các giai đoạn Wonder Weeks quan trọng (0-20 tháng)
Mỗi giai đoạn Wonder Week đều đánh dấu một bước phát triển nhảy vọt của trẻ. Dưới đây là bảng tổng hợp các mốc Wonder Weeks quan trọng từ 0-20 tháng tuổi, giúp cha mẹ có cái nhìn tổng quan về những thay đổi mà con sẽ trải qua:
Tuần tuổi (xấp xỉ) | Wonder Week | Kỹ năng tiềm năng | Mô tả |
5 | Wonder Week 1 | Phát triển các giác quan (nhìn, nghe, ngửi, nếm, chạm) | Bé bắt đầu tập trung hơn vào thế giới xung quanh, nhận biết được giọng nói của mẹ, phân biệt được các mùi vị khác nhau. |
8 | Wonder Week 2 | Kiểm soát vận động tốt hơn, bắt đầu với đồ vật | Bé có thể kiểm soát tay và chân tốt hơn, bắt đầu với lấy đồ vật và đưa tay vào miệng khám phá. |
12 | Wonder Week 3 | Khám phá thế giới xung quanh, nhận thức về các chuyển động | Bé bắt đầu quan sát chuyển động của các vật thể xung quanh, thích thú với những đồ vật di chuyển. |
19 | Wonder Week 4 | Hiểu được sự vật vận động như thế nào | Bé hiểu rằng đồ vật bị che khuất vẫn tồn tại, bắt đầu tìm kiếm đồ vật bị giấu. |
26 | Wonder Week 5 | Khám phá các mối quan hệ | Bé nhận biết được những người thân quen, bắt đầu thể hiện sự gắn bó và phản ứng với cảm xúc của người khác. |
37 | Wonder Week 6 | Phân loại các sự vật | Bé bắt đầu phân loại đồ vật theo hình dạng, màu sắc, kích thước. |
46 | Wonder Week 7 | Hiểu được chuỗi hành động | Bé hiểu được trình tự của các sự kiện, bắt đầu biết kết hợp các hành động để đạt được mục đích. |
55 | Wonder Week 8 | Khám phá các “chương trình” | Bé hiểu được các chuỗi hành động phức tạp hơn, bắt đầu có thể tự thực hiện một số hoạt động đơn giản. |
64 | Wonder Week 9 | Hiểu được các nguyên tắc | Bé bắt đầu hiểu được các nguyên tắc đơn giản như nguyên nhân – kết quả. |
75 | Wonder Week 10 | Hiểu được hệ thống | Bé hiểu được hệ thống và có thể áp dụng những gì đã học vào các tình huống mới. |
Lưu ý: Thời gian xuất hiện của mỗi Wonder Week có thể thay đổi tùy theo từng trẻ. Bảng trên chỉ mang tính chất tham khảo. Cha mẹ nên quan sát và theo dõi con để nhận biết chính xác Wonder Week của con mình.
6. Lợi ích của việc hiểu về Wonder Weeks
Hiểu về Wonder Weeks mang lại nhiều lợi ích cho cả cha mẹ và trẻ nhỏ. Nắm rõ những kiến thức này không chỉ giúp cha mẹ đồng hành cùng con trong những giai đoạn phát triển quan trọng mà còn giúp giảm bớt lo lắng và áp lực trong quá trình nuôi dạy con.
6.1 Hiểu rõ hơn về sự phát triển của con
Wonder Weeks cung cấp cho cha mẹ một “bản đồ” chi tiết về sự phát triển của trẻ, giúp cha mẹ hiểu được những thay đổi về hành vi, cảm xúc và nhận thức của con trong từng giai đoạn. Khi nhận thấy con đang trải qua Wonder Week, cha mẹ sẽ không còn ngạc nhiên hay lo lắng trước những biểu hiện “khó ở” của con, mà thay vào đó là sự thấu hiểu và cảm thông. Điều này giúp cha mẹ đồng hành cùng con một cách hiệu quả hơn, đáp ứng đúng nhu cầu của con trong từng giai đoạn phát triển.
6.2 Giảm bớt lo lắng và căng thẳng cho cha mẹ
Việc hiểu được nguyên nhân đằng sau những thay đổi hành vi của con – đó là sự phát triển vượt bậc của não bộ – giúp cha mẹ bình tĩnh hơn và kiểm soát cảm xúc tốt hơn. Thay vì cảm thấy bất lực hay lo lắng khi con quấy khóc, bám mẹ hay thay đổi giấc ngủ, cha mẹ có thể đón nhận những giai đoạn Wonder Weeks này như một phần tự nhiên của quá trình trưởng thành của con. Nhờ đó, cha mẹ có thể giảm thiểu căng thẳng và tận hưởng trọn vẹn hơn hành trình nuôi dạy con.
6.3 Hỗ trợ cha mẹ đồng hành cùng con vượt qua giai đoạn khó khăn
Kiến thức về Wonder Weeks trang bị cho cha mẹ những công cụ cần thiết để hỗ trợ con một cách tốt nhất. Cha mẹ có thể chủ động điều chỉnh lịch sinh hoạt, chế độ ăn uống và giấc ngủ cho phù hợp với nhu cầu của con trong từng giai đoạn Wonder Week. Việc tạo môi trường an toàn, yêu thương và khuyến khích con khám phá sẽ giúp con vượt qua những giai đoạn khó khăn một cách nhẹ nhàng và phát triển tối ưu.
7. Cách cha mẹ hỗ trợ con trong Wonder Weeks
Khi con trải qua Wonder Week, sự hỗ trợ và thấu hiểu của cha mẹ là vô cùng quan trọng. Dưới đây là một số cách cha mẹ có thể áp dụng để giúp con vượt qua giai đoạn này một cách nhẹ nhàng:
7.1 Kiên nhẫn và thấu hiểu
Hãy nhớ rằng Wonder Week là một giai đoạn phát triển tự nhiên và cần thiết của trẻ. Trẻ không cố tình “làm khó” cha mẹ, mà chỉ đang cố gắng thích nghi với những thay đổi đang diễn ra trong cơ thể và tâm trí. Vì vậy, cha mẹ hãy kiên nhẫn, thấu hiểu và chấp nhận những thay đổi hành vi của con, không nên quá lo lắng hay áp lực.
7.2 Tạo môi trường an toàn và yêu thương
Trong giai đoạn Wonder Week, trẻ thường cảm thấy bất an và cần sự gần gũi của cha mẹ hơn. Hãy ôm ấp, vỗ về con nhiều hơn, cho con bú mẹ nếu con muốn, và dành thời gian chơi đùa cùng con. Sự yêu thương và quan tâm của cha mẹ sẽ giúp con cảm thấy an toàn và được bảo vệ.
7.3 Khuyến khích khám phá
Mỗi Wonder Week đều mở ra những khả năng mới cho trẻ. Hãy khuyến khích con khám phá thế giới xung quanh bằng cách cung cấp đồ chơi, hoạt động phù hợp với giai đoạn phát triển của con. BABOITOYS cung cấp đa dạng các sản phẩm đồ chơi giáo dục, đồ chơi Montessori, đồ chơi phát triển kỹ năng phù hợp cho trẻ từ 0-36 tháng tuổi, giúp bé phát triển toàn diện trong từng giai đoạn Wonder Week.
7.4 Đáp ứng nhu cầu của con một cách linh hoạt
Wonder Week có thể làm thay đổi nhu cầu của trẻ về ăn uống, giấc ngủ và sinh hoạt. Cha mẹ cần linh hoạt điều chỉnh lịch sinh hoạt, chế độ ăn uống và giấc ngủ cho phù hợp với con. Đừng quá cứng nhắc theo lịch trình cũ, hãy lắng nghe và đáp ứng nhu cầu của con một cách hợp lý.
7.5 Chăm sóc bản thân
Việc chăm sóc một em bé đang trải qua Wonder Week có thể khiến cha mẹ kiệt sức. Vì vậy, cha mẹ cũng cần nhớ chăm sóc bản thân, nghỉ ngơi đầy đủ, giữ tinh thần thoải mái để có thể chăm sóc con tốt hơn. Hãy nhờ sự giúp đỡ của người thân, bạn bè khi cần thiết.
7.6 Tham khảo ý kiến chuyên gia
Nếu có bất kỳ lo lắng nào về sự phát triển của con, hoặc nếu con có những biểu hiện bất thường, cha mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia.
8. FAQs về Wonder Weeks
Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về Wonder Weeks, giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về giai đoạn phát triển đặc biệt này của trẻ:
8.1 Wonder week 1 kéo dài bao lâu?
Wonder Week 1, thường bắt đầu khoảng tuần thứ 5 của bé (tính theo tuổi thai), thường kéo dài từ 1 đến 2 tuần. Giai đoạn này đánh dấu sự phát triển vượt bậc của các giác quan, khi bé bắt đầu nhận thức rõ hơn về thế giới xung quanh.
8.2 Wonder week tính như thế nào?
Wonder Week được tính dựa trên tuổi thai của bé, không phải ngày sinh. Tuổi thai được tính từ ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối cùng của mẹ. Để tính toán chính xác Wonder Week của con, bạn có thể tham khảo sách “The Wonder Weeks” hoặc sử dụng các ứng dụng di động như “The Wonder Weeks app”.
8.3 Wonder week tuần 8 kéo dài bao lâu?
Wonder Week tập trung quanh tuần thứ 8 (Wonder Week 2) thường cũng kéo dài khoảng 1-2 tuần, giống như Wonder Week 1. Trong giai đoạn này, bé bắt đầu kiểm soát vận động tốt hơn và có thể bắt đầu với lấy đồ vật.
8.4 Tuần khủng hoảng ở trẻ là gì?
Tuần khủng hoảng, hay còn gọi là Wonder Week, là giai đoạn trẻ phát triển nhảy vọt về nhận thức, kỹ năng và cảm xúc. Sự phát triển nhanh chóng này có thể dẫn đến những thay đổi hành vi như quấy khóc nhiều hơn, bám mẹ nhiều hơn, thay đổi giấc ngủ và biếng ăn.
8.5 Khủng hoảng ngủ 4 tháng là gì?
Khủng hoảng ngủ 4 tháng thường trùng khớp với Wonder Week 4 (khoảng 19 tuần tuổi). Trong giai đoạn này, giấc ngủ của trẻ có thể bị xáo trộn do sự phát triển về nhận thức và những thay đổi trong chu kỳ giấc ngủ.
8.6 Tuần khủng hoảng 5 kéo dài bao lâu?
Tuần khủng hoảng 5, hay Wonder Week 5 (khoảng 26 tuần), thường kéo dài 1-2 tuần, tương tự các Wonder Week khác. Giai đoạn này đánh dấu sự phát triển về khả năng nhận thức các mối quan hệ của bé.
8.7 Lịch tuần khủng hoảng của bé
Bạn có thể tham khảo bảng các giai đoạn Wonder Week trong bài viết này hoặc tra cứu chi tiết hơn trong sách “The Wonder Weeks” để nắm rõ lịch trình phát triển của bé.
8.8 Wonder week 1 kéo dài bao lâu?
Wonder Week 1, diễn ra khoảng tuần thứ 5 của bé, là giai đoạn bé phát triển vượt bậc về giác quan. Bé sẽ chú ý hơn đến âm thanh, ánh sáng, mùi vị và xúc giác.
8.9 Cách tính tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh
Để tính tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh, bạn cần biết tuổi thai của bé. Sau đó, bạn có thể sử dụng ứng dụng “The Wonder Weeks” hoặc tra cứu trong sách “The Wonder Weeks” để biết bé đang ở Wonder Week nào.
8.10 App tính Wonder week là gì
Ứng dụng “The Wonder Weeks” là một công cụ hữu ích giúp cha mẹ theo dõi và tính toán Wonder Week của con một cách dễ dàng. Ứng dụng cung cấp thông tin chi tiết về từng giai đoạn Wonder Week và đưa ra lời khuyên hữu ích cho cha mẹ.
8.11 Dấu hiệu wonder week 5 là gì
Wonder Week 5 (khoảng 26 tuần) thường có các dấu hiệu như quấy khóc nhiều hơn, bám mẹ hơn, thay đổi giấc ngủ, biếng ăn, và đặc biệt là bé bắt đầu khám phá các mối quan hệ xung quanh.
8.12 Wonder week 5 kéo dài bao lâu?
Wonder Week 5 thường kéo dài khoảng 1-2 tuần.
8.13 Làm gì khi bé rơi vào tuần khủng hoảng?
Khi bé rơi vào tuần khủng hoảng, cha mẹ hãy kiên nhẫn, yêu thương, tạo môi trường an toàn cho bé, đáp ứng nhu cầu của bé một cách linh hoạt, và đừng quên chăm sóc bản thân.
8.14 Wonder week 12 kéo dài bao lâu
Wonder Week 12 (Wonder Week 3) là giai đoạn bé khám phá thế giới xung quanh và nhận thức về chuyển động. Bé sẽ thích thú quan sát các vật thể di chuyển và cố gắng bắt chước.
Wonder Weeks là một phần không thể thiếu trong quá trình phát triển của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Đây không phải là một giai đoạn tiêu cực, mà là dấu hiệu cho thấy con đang lớn lên và học hỏi những điều mới. Mặc dù Wonder Weeks có thể mang đến những khó khăn và thử thách cho cả cha mẹ và trẻ, nhưng đây cũng là cơ hội để cha mẹ thấu hiểu con hơn và củng cố tình cảm gắn bó giữa cha mẹ và con cái.
Hãy kiên nhẫn, yêu thương và đồng hành cùng con trong suốt quá trình này. Mỗi đứa trẻ đều phát triển theo tốc độ riêng của mình. Cha mẹ hãy quan sát, lắng nghe và tôn trọng sự phát triển tự nhiên của con. Bằng tình yêu thương và sự thấu hiểu, cha mẹ sẽ giúp con vượt qua những giai đoạn Wonder Weeks một cách nhẹ nhàng và tự tin bước vào những khám phá mới trên hành trình trưởng thành.
9. Nguồn tham khảo
- Tuần kỳ diệu (The Wonder Weeks): Frans Plooij và Hetty van de Rijt. Đây là nguồn chính cung cấp thông tin về Wonder Weeks. Sách có nhiều phiên bản và định dạng khác nhau. .
- HealthyChildren.org (Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ): Trang web này cung cấp thông tin đáng tin cậy về các khía cạnh khác nhau của sự phát triển của trẻ, bao gồm giấc ngủ, dinh dưỡng và những thay đổi hành vi..
- Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC): CDC cung cấp các tài nguyên quý giá về các mốc phát triển và sức khỏe của trẻ. .
- Các chuyên gia y tế: Luôn luôn khuyến khích cha mẹ tham khảo ý kiến của bác sĩ nhi khoa hoặc các chuyên gia y tế khác nếu có bất kỳ lo lắng nào về sự phát triển của con.
BABOITOYS – Cửa Hàng đồ Chơi đồ Chơi Giáo Dục Cho Trẻ Em
BABOITOYS là cửa hàng đồ chơi giáo dục cho trẻ chuyên cung cấp đồ chơi giáo dục, đồ chơi Montessori, đồ chơi phát triển kỹ năng, đồ chơi gia đình cho bé từ 0 tháng tuổi đến 36 tháng tuổi trên nền tảng trực tuyến
- Địa chỉ: 100 Đ. Lê Văn Duyệt, Phường 01, Quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh 700000
- Zalo: 0773164935
- Website: BABOITOYS.vn