Trẻ khóc dạ đề nên làm gì? Cách xoa diệu bé cha mẹ nên biết

Tiếng khóc dai dẳng của bé yêu trong đêm tối có thể khiến bất kỳ bậc cha mẹ nào cũng cảm thấy lo lắng và bất lực. Đây chính là thực trạng mà nhiều gia đình phải đối mặt khi con mình bị khóc dạ đề – một hiện tượng quấy khóc kéo dài ở trẻ sơ sinh khỏe mạnh, với nguyên nhân chưa được xác định rõ ràng.

1 Khóc dạ đề là gì?

Khóc dạ đề, hay còn được gọi là cơn khóc Colic, là tình trạng trẻ sơ sinh khỏe mạnh khóc dai dẳng, dữ dội và khó dỗ dành mà không có nguyên nhân rõ ràng về mặt y tế.

1. 1 Đặc điểm nhận dạng khóc dạ đề

• Khóc kéo dài hơn 3 giờ mỗi ngày.
• Khóc ít nhất 3 ngày mỗi tuần.
• Khóc kéo dài ít nhất 3 tuần.

1. 2 Thời điểm thường gặp:

• Bắt đầu khi trẻ được 2-3 tuần tuổi.
• Đạt đỉnh điểm ở khoảng 6 tuần tuổi.
• Giảm dần và thường biến mất khi trẻ được 3-4 tháng tuổi.

1. 3 Điều quan trọng cần nhớ:

Mặc dù gây ra nhiều lo lắng cho cha mẹ, khóc dạ đề là một hiện tượng lành tính, tự khỏi và không ảnh hưởng đến sự phát triển lâu dài của trẻ.

2: Nguyên nhân Khóc dạ đề

Mặc dù khóc dạ đề là một hiện tượng phổ biến, nhưng cho đến nay, các nhà khoa học vẫn chưa thể xác định chính xác nguyên nhân gây ra nó. Tuy nhiên, một số giả thuyết được đưa ra bao gồm:

2. 1. Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện:

Hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh còn non nớt, dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như:

• Đầy hơi, chướng bụng: Do trẻ nuốt phải nhiều không khí trong khi bú hoặc khóc.
• Co thắt ruột: Sự co bóp bất thường của các cơ ruột gây đau bụng.
• Trào ngược dạ dày thực quản: Axit dạ dày trào ngược lên thực quản gây khó chịu.

2.2 Dị ứng hoặc nhạy cảm với thức ăn:

Một số trẻ có thể phản ứng với một số thành phần trong sữa mẹ hoặc sữa công thức, chẳng hạn như:

• Protein sữa bò: Gây ra các triệu chứng như đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy.
• Đậu nành: Tương tự như protein sữa bò, đậu nành cũng có thể gây dị ứng ở một số trẻ.
• Caffeine và chocolate: Nếu mẹ tiêu thụ caffeine hoặc chocolate, các chất này có thể đi vào sữa mẹ và gây kích thích cho trẻ.

2.3. Quá tải hệ thần kinh:

Hệ thần kinh của trẻ sơ sinh chưa phát triển hoàn thiện, dễ bị kích thích bởi các yếu tố bên ngoài như:

• Ánh sáng mạnh: Gây khó chịu cho mắt của trẻ.
• Tiếng ồn lớn: Khiến trẻ giật mình và sợ hãi.
• Môi trường xung quanh quá kích thích: Quá nhiều người, đồ vật, hoạt động…

2.4. Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột:

Hệ vi sinh đường ruột đóng vai trò quan trọng trong sức khỏe tiêu hóa. Sự mất cân bằng hệ vi sinh có thể dẫn đến:

• Đầy hơi, khó tiêu: Do sự phát triển quá mức của các vi khuẩn có hại.
• Táo bón hoặc tiêu chảy: Làm thay đổi nhu động ruột.

Lưu ý:

Các giả thuyết trên chỉ là một số yếu tố có thể góp phần gây ra khóc dạ đề. Mỗi trẻ có thể có những nguyên nhân khác nhau. Việc tìm hiểu kỹ càng và loại trừ từng nguyên nhân có thể giúp cha mẹ tìm ra cách xử lý phù hợp cho con mình.

3: Dấu hiệu nhận biết Khóc dạ đề

Làm thế nào để nhận biết con bạn đang bị khóc dạ đề? Hãy chú ý đến các dấu hiệu sau:

3.1 Biểu hiện thường gặp:

• Khóc dữ dội, dai dẳng, khó dỗ: Tiếng khóc to và kéo dài liên tục, bất chấp mọi nỗ lực dỗ dành của bạn.
• Thường khóc vào buổi chiều tối hoặc ban đêm: Khóc dạ đề có xu hướng xuất hiện nhiều hơn vào những khung giờ này.
• Thay đổi tư thế: Trẻ có thể ưỡn cong người, đỏ mặt, nắm chặt tay, co cứng chân khi khóc.
• Bụng căng cứng: Bạn có thể cảm nhận bụng bé cứng hơn bình thường khi sờ vào.

3.2 Điểm khác biệt so với các kiểu khóc khác:

• Trẻ vẫn ăn uống và tăng cân bình thường: Khác với khóc do đói, trẻ bị khóc dạ đề vẫn bú tốt và tăng cân đều.
• Không có dấu hiệu bệnh lý: Trẻ không sốt, không nôn trớ, không tiêu chảy, không có biểu hiện nhiễm trùng…

Ví dụ:

Bé Bình 2 tháng tuổi, thường khóc dữ dội vào buổi tối, kéo dài hàng giờ. Mẹ bé đã thử mọi cách nhưng bé vẫn không nín. Khi khóc, bé ưỡn người, mặt đỏ bừng. Tuy nhiên, bé vẫn bú mẹ tốt và tăng cân đều đặn. Đây có thể là dấu hiệu của khóc dạ đề.

Lưu ý:

Nếu trẻ khóc kèm theo các triệu chứng bất thường (sốt, nôn, bỏ bú…), hãy đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay.

4: Phân biệt Khóc dạ đề với các kiểu khóc khác của trẻ

Việc phân biệt khóc dạ đề với các kiểu khóc khác là rất quan trọng để cha mẹ có thể áp dụng biện pháp xử lý phù hợp.

Ví dụ:

• Bé A 1 tháng tuổi, khóc ngắt quãng trước mỗi cữ bú, nín khóc khi được cho bú. Đây là dấu hiệu của khóc do đói.
• Bé B 3 tháng tuổi, khóc thét khi thay tã, vùng kín bị hăm đỏ. Đây là dấu hiệu của khóc do tã/quần áo ướt.
• Bé C 2 tháng tuổi, khóc dữ dội vào ban đêm, kèm theo sốt cao và nôn trớ. Đây là dấu hiệu của khóc do đau, có thể do nhiễm trùng.

Lưu ý:

Phân biệt các kiểu khóc của trẻ là một kỹ năng quan trọng của cha mẹ. Nếu bạn không chắc chắn về nguyên nhân khiến trẻ khóc, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế.

5: Hướng dẫn chi tiết các cách xử lý khi trẻ Khóc dạ đề

Khóc dạ đề là một tình trạng lành tính và tự khỏi, không có phương pháp điều trị đặc hiệu. Tuy nhiên, cha mẹ có thể áp dụng nhiều cách để giúp bé yêu cảm thấy thoải mái và dễ chịu hơn, qua đó giảm bớt sự căng thẳng cho cả gia đình.

5.1. Các phương pháp dỗ dành bé

• Bế vỗ về, ôm ấp: Tiếp xúc da kề da, ôm ấp trẻ giúp bé cảm thấy an toàn và được yêu thương, từ đó giảm bớt căng thẳng và khóc.
• Cho bú/ăn theo nhu cầu: Đảm bảo trẻ được bú/ăn đủ no, tránh để trẻ quá đói hoặc quá no gây khó chịu.
• Massage: Massage nhẹ nhàng vùng bụng theo chiều kim đồng hồ có thể giúp giảm đầy hơi, chướng bụng – một trong những nguyên nhân có thể gây khóc dạ đề.
• Tắm nước ấm: Nước ấm có tác dụng thư giãn, giúp bé dễ chịu và dễ đi vào giấc ngủ hơn.
• Sử dụng ti giả: Một số trẻ cảm thấy thoải mái khi ngậm ti giả, giúp bé tự xoa dịu bản thân.
• Tạo tiếng ồn trắng: Tiếng ồn trắng (như tiếng máy sấy tóc, tiếng mưa rơi, tiếng sóng biển…) có thể giúp trẻ cảm thấy quen thuộc, giống như âm thanh trong bụng mẹ, từ đó bé cảm thấy an toàn và dễ ngủ hơn.
• Địu trẻ: Địu trẻ giúp bé cảm nhận được sự gần gũi của cha mẹ, đồng thời giúp cha mẹ rảnh tay làm việc khác.

5.2. Tạo môi trường thoải mái cho bé

• Giảm thiểu tiếng ồn và ánh sáng: Tạo không gian yên tĩnh, tối và mát mẻ cho trẻ nghỉ ngơi, tránh các yếu tố kích thích có thể làm bé khó chịu.
• Quấn khăn: Quấn khăn tạo cảm giác an toàn, giống như khi còn trong bụng mẹ, giúp bé cảm thấy được bảo vệ và dễ chịu hơn.

5.3. Chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý

• Đối với trẻ bú mẹ: Mẹ nên hạn chế các thực phẩm dễ gây dị ứng/đầy hơi như sữa bò, đậu nành, caffeine, chocolate, các loại rau họ cải… để giảm thiểu khả năng bé bị kích ứng qua sữa mẹ.
• Đối với trẻ bú sữa công thức: Có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về việc đổi sang loại sữa khác (sữa thủy phân, sữa đậu nành…) nếu nghi ngờ trẻ bị dị ứng/không dung nạp protein sữa bò.
• Cho trẻ bú/ăn đúng tư thế: Tránh để trẻ nuốt phải nhiều không khí, là một trong những nguyên nhân gây đầy hơi, khó chịu.
• Ợ hơi sau khi bú/ăn: Giúp trẻ thoát bớt khí trong dạ dày, giảm cảm giác đầy bụng.

5.4. Các lưu ý quan trọng

• Tuyệt đối không rung lắc trẻ: Rung lắc trẻ có thể gây tổn thương não nghiêm trọng, gây ra những hậu quả khôn lường.
• Không tự ý dùng thuốc cho trẻ: Mọi loại thuốc (kể cả thuốc đông y) đều phải được sử dụng theo chỉ định của bác sĩ, tránh những tác dụng phụ không mong muốn.
• Khi nào cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ? Nếu trẻ sốt cao, nôn ói, bỏ bú, tiêu chảy, phân có máu, bụng chướng to bất thường, trẻ lừ đừ, co giật… cha mẹ cần đưa trẻ đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

6 Lời khuyên dành cho cha mẹ có con bị Khóc dạ đề

Đối mặt với tình trạng khóc dạ đề của con, cha mẹ thường trải qua nhiều cung bậc cảm xúc: lo lắng, bất lực, mệt mỏi, thậm chí là stress và trầm cảm. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng khóc dạ đề là một giai đoạn phát triển bình thường của trẻ, nó sẽ qua đi và không ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài của bé. Dưới đây là một số lời khuyên dành cho cha mẹ để vững vàng hơn trong giai đoạn này:

6.1. Giữ bình tĩnh và kiên nhẫn

Hãy nhớ rằng bạn không đơn độc. Rất nhiều bậc cha mẹ khác cũng đang trải qua những khó khăn tương tự. Khóc dạ đề là một giai đoạn thử thách nhưng nó sẽ qua. Điều quan trọng là bạn cần giữ bình tĩnh và kiên nhẫn với bé. Hãy hít thở sâu, tìm một không gian yên tĩnh để thư giãn vài phút khi bạn cảm thấy quá tải.

6.2. Tìm kiếm sự hỗ trợ từ người thân, bạn bè

Đừng ngại chia sẻ những khó khăn của bạn với người thân, bạn bè hoặc những người có kinh nghiệm chăm sóc trẻ. Sự hỗ trợ từ những người xung quanh sẽ giúp bạn cảm thấy nhẹ nhàng hơn, có thêm động lực để vượt qua giai đoạn này.

6.3. Dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn

Chăm sóc một em bé bị khóc dạ đề rất vất vả và tốn nhiều năng lượng. Hãy nhớ dành thời gian cho bản thân để nghỉ ngơi, thư giãn, nạp lại năng lượng. Bạn có thể nhờ người thân trông bé một lúc để bạn có thể tắm nước ấm, nghe nhạc, đọc sách hoặc đơn giản là chợp mắt một chút.

6.4. Tham gia các nhóm hỗ trợ cha mẹ

Hiện nay có rất nhiều nhóm hỗ trợ trực tuyến hoặc trực tiếp dành cho cha mẹ có con bị khóc dạ đề. Tham gia các nhóm này, bạn có thể chia sẻ kinh nghiệm, tìm kiếm lời khuyên, nhận được sự động viên từ những người cùng hoàn cảnh.

6.5. Tin tưởng vào bản năng của bạn

Là cha mẹ, bạn hiểu con mình hơn bất kỳ ai khác. Hãy tin tưởng vào bản năng của mình, lắng nghe những tín hiệu của bé và tìm ra cách xử lý phù hợp nhất cho con.

7: Khi nào cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ?

Mặc dù khóc dạ đề thường là một hiện tượng lành tính, nhưng trong một số trường hợp, tiếng khóc của trẻ có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Cha mẹ cần hết sức lưu ý và đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay lập tức nếu trẻ có những biểu hiện sau:

7.1. Sốt cao

Sốt là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang chống lại nhiễm trùng. Nếu trẻ sốt cao (trên 38 độ C), kèm theo khóc dạ đề, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

7.2. Nôn ói nhiều

Nôn ói có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm nhiễm trùng đường tiêu hóa, ngộ độc thực phẩm, tắc ruột… Nếu trẻ nôn ói nhiều lần, kèm theo khóc dạ đề, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay.

7.3. Bỏ bú hoặc ăn kém

Trẻ sơ sinh cần được bú/ăn đầy đủ để đảm bảo sự phát triển. Nếu trẻ bỏ bú hoặc ăn kém, kèm theo khóc dạ đề, cha mẹ cần theo dõi sát sao và đưa trẻ đi khám nếu tình trạng kéo dài.

7.4. Tiêu chảy

Tiêu chảy có thể dẫn đến mất nước và rối loạn điện giải, đặc biệt nguy hiểm ở trẻ sơ sinh. Nếu trẻ bị tiêu chảy, kèm theo khóc dạ đề, cha mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay.

7.5. Phân có máu

Phân có máu có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng đường ruột hoặc các vấn đề nghiêm trọng khác. Nếu thấy phân của trẻ có máu, cha mẹ cần đưa trẻ đi cấp cứu ngay lập tức.

7.6. Bụng chướng to bất thường

Bụng chướng to bất thường có thể là dấu hiệu của tắc ruột, tích tụ dịch trong ổ bụng… Nếu thấy bụng trẻ chướng to bất thường, kèm theo khóc dạ đề, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám ngay.

7.7. Trẻ lừ đừ, mệt mỏi

Nếu trẻ có biểu hiện lừ đừ, mệt mỏi, thiếu phản ứng với các kích thích bên ngoài, kèm theo khóc dạ đề, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay để được kiểm tra.

7.8. Co giật

Co giật là một dấu hiệu nguy hiểm, có thể do sốt cao, nhiễm trùng thần kinh, chấn thương… Nếu trẻ bị co giật, cha mẹ cần gọi cấp cứu ngay lập tức.

8 Nguồn tham khảo

Để đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của thông tin, bài viết này được tổng hợp và tham khảo từ các nguồn uy tín sau:

Nghiên cứu khoa học:

1. Barr RG, et al. Colic and crying syndromes in infants. Pediatrics. 1999;104(5 Pt 1):1282-1289. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10545585/ (Nghiên cứu tổng quan về khóc dạ đề và các hội chứng khóc ở trẻ sơ sinh)
2. Savino F, et al. Lactobacillus reuteri (American Type Culture Collection Strain 55730) versus simethicone in the treatment of infantile colic: a prospective randomized study. Pediatrics. 2007;119(1):e124-e130. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17200238/ (Nghiên cứu so sánh hiệu quả của Lactobacillus reuteri và simethicone trong điều trị khóc dạ đề)
3. Sung V, et al. Infant colic care: A systematic review of clinical trials. Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition. 2014;58(4):509-518. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24240176/(Nghiên cứu tổng quan hệ thống về các thử nghiệm lâm sàng về chăm sóc trẻ bị khóc dạ đề)
4. Iacovou M, et al. Dietary management of infantile colic: a systematic review. Matern Child Nutr. 2012;8(4):428-440. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22023175/(Nghiên cứu tổng quan hệ thống về quản lý chế độ ăn uống cho trẻ bị khóc dạ đề)
5. Harrington D, et al. Systematic review of treatments for infant colic. J Pediatr Health Care. 2013;27(4):322-336. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23153603/(Nghiên cứu tổng quan hệ thống về các phương pháp điều trị khóc dạ đề)

Tổ chức và Hiệp hội Y tế:

1. Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP):Colic https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/baby/crying-colic/Pages/Colic.aspx
2. Mayo Clinic :Colic https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/colic/symptoms-causes/syc-20371074
3. Bệnh viện Nhi đồng 1:Sách “Chăm sóc trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ” (bản in)
4. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO):Infant and young child feeding https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/infant-and-young-child-feeding
5. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC):Important Milestones: Your Baby By Two Months https://www.cdc.gov/ncbddd/actearly/milestones/milestones-2mo.html

BABOITOYS – Cửa hàng đồ chơi giáo dục cho trẻ em

BABOITOYS là cửa hàng đồ chơi giáo dục cho trẻ chuyên cung cấp đồ chơi giáo dục, đồ chơi Montessori, đồ chơi phát triển kỹ năng, đồ chơi gia đình cho bé từ 0 tháng tuổi đến 36 tháng tuổi trên nền tảng trực tuyến

• Địa chỉ: 100 Lê Văn Duyệt, Phường 1, Quận Bình Thạnh, Thành Phố Hồ Chí Minh
• Website: https://baboitoys.vn/
• Zalo: 0773164935
• Mail: Baboitoys@gmail.com