các tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh, cách vượt qua nhanh chóng

Có những giai đoạn bé yêu của bạn dường như trở nên khó ở, quấy khóc nhiều hơn, bám mẹ hơn và giấc ngủ cũng bị xáo trộn. Đó chính là những “tuần khủng hoảng” hay còn gọi là “Wonder Weeks”. Hiểu rõ về Wonder Weeks sẽ giúp cha mẹ đồng hành cùng con một cách hiệu quả, biến những giai đoạn tưởng chừng như khó khăn này thành cơ hội để thấu hiểu và gắn kết với con yêu hơn.

1. Wonder Weeks (Tuần khủng hoảng) là gì?

Wonder Weeks, hay còn được gọi là “tuần khủng hoảng”, “fussy weeks”, “stormy weeks”, là những giai đoạn phát triển nhảy vọt về nhận thức, kỹ năng và cảm xúc của trẻ. Trong những tuần này, bé yêu của bạn đang trải qua những thay đổi đáng kể trong não bộ, dẫn đến những bước tiến mới về khả năng quan sát, tương tác và hiểu biết về thế giới xung quanh. Những thay đổi này thường đi kèm với những biến đổi rõ rệt trong hành vi của trẻ, đôi khi khiến cha mẹ cảm thấy lo lắng.

2. Nguyên nhân gây ra Wonder Weeks

Sự phát triển não bộ của trẻ diễn ra theo từng đợt, tạo ra những bước tiến đột phá, và đó chính là nguyên nhân dẫn đến Wonder Weeks. Cụ thể hơn, các thay đổi trong hệ thần kinh của trẻ gây ra những biến đổi về hành vi và cảm xúc. Hãy tưởng tượng như bé đang “nâng cấp” hệ điều hành của mình, việc này đòi hỏi rất nhiều năng lượng và có thể gây ra một số “trục trặc” tạm thời.

3. Lịch sử của thuật ngữ “Wonder Weeks”

Thuật ngữ “Wonder Weeks” bắt nguồn từ cuốn sách cùng tên của hai tiến sĩ Frans X. Plooij và Hetty van de Rijt. Cuốn sách này đã trở thành cẩm nang hữu ích cho hàng triệu bậc cha mẹ trên thế giới, giúp họ hiểu rõ hơn về các giai đoạn phát triển của con mình và cách ứng phó với những thay đổi hành vi trong giai đoạn Wonder Weeks.

4 . Dấu hiệu nhận biết Wonder Weeks (Tuần khủng hoảng)

Nhận biết được các dấu hiệu của Wonder Weeks sẽ giúp cha mẹ chuẩn bị tinh thần và có những phương pháp hỗ trợ con yêu tốt nhất. Dưới đây là một số dấu hiệu thường gặp:

4.1 Thay đổi hành vi

• Quấy khóc nhiều hơn, dễ cáu gắt, khó dỗ:
• Bám mẹ hơn, cần được dỗ dành, ôm ấp nhiều hơn:.
• Thay đổi giấc ngủ: 
• Thay đổi khẩu vị: 

4.2 Thay đổi nhu cầu

Bên cạnh thay đổi hành vi, nhu cầu của bé cũng có thể thay đổi, chẳng hạn như bú nhiều hơn hoặc ít hơn, ngủ nhiều hơn hoặc ít hơn.

4.3 Các dấu hiệu khác

Ngoài ra, bé cũng có thể trở nên nhạy cảm hơn, dễ bị kích động, lo lắng về sự chia ly. Điều quan trọng là cha mẹ cần quan sát kỹ lưỡng và ghi nhận những thay đổi của con để có thể phân biệt Wonder Weeks với các vấn đề sức khỏe khác.

5. Các Tuần khủng hoảng của trẻ sơ sinh từ 0-20 tháng

Mỗi giai đoạn Wonder Weeks đều đánh dấu một bước phát triển nhảy vọt của trẻ. Dưới đây là bảng tóm tắt các mốc Wonder Weeks quan trọng từ 0-20 tháng tuổi, cùng với mô tả chi tiết về từng giai đoạn:

5.1 Wonder Week 1 (khoảng 5 tuần): Thế giới của những cảm giác

• Thời điểm bắt đầu: Khoảng 4.5 – 5.5 tuần tuổi.
• Dấu hiệu nhận biết: Khóc nhiều hơn, bám mẹ hơn, khó ngủ, thay đổi khẩu vị.
• Kỹ năng mới: Nhận thức rõ hơn về các giác quan (thị giác, thính giác, xúc giác, khứu giác, vị giác). Bé bắt đầu nhìn rõ hơn, nghe rõ hơn và cảm nhận thế giới xung quanh một cách sống động hơn.

5.2 Wonder Week 2 (khoảng 8 tuần): Thế giới của các hình mẫu

• Thời điểm bắt đầu: Khoảng 7.5 – 9 tuần tuổi.
• Dấu hiệu nhận biết: Tương tự Wonder Week 1, có thể kèm theo sự tò mò về các hình mẫu, họa tiết.
• Kỹ năng mới: Nhận biết và phân biệt các hình mẫu đơn giản, bắt đầu kiểm soát vận động tốt hơn. Bé có thể tập trung nhìn vào các hình dạng và họa tiết, đồng thời bắt đầu phối hợp tay và mắt tốt hơn.

5.3 Wonder Week 3 (khoảng 12 tuần): Thế giới của sự chuyển tiếp mượt mà

• Thời điểm bắt đầu: Khoảng 11.5 – 12.5 tuần tuổi.
• Dấu hiệu nhận biết: Tương tự các tuần trước, có thể kèm theo sự khó chịu khi thay đổi tư thế, môi trường xung quanh.
• Kỹ năng mới: Thực hiện các chuyển động mượt mà hơn (lẫy, lật, với, nắm), nhận biết sự vật, sự việc một cách rõ ràng hơn. Bé bắt đầu kiểm soát cơ thể tốt hơn và có thể thực hiện các chuyển động phức tạp hơn.

5.4 Wonder Week 4 (khoảng 19 tuần): Thế giới của các sự kiện

• Thời điểm bắt đầu: Khoảng 14.5 – 19.5 tuần tuổi.
• Dấu hiệu nhận biết: Trẻ có thể trở nên “hành động” hơn, dễ bị kích thích bởi các sự kiện xung quanh.
• Kỹ năng mới: Hiểu được mối quan hệ giữa các sự kiện đơn giản (ví dụ: ấn nút thì đồ chơi phát ra tiếng kêu), bắt đầu khám phá thế giới xung quanh một cách chủ động hơn.

5.5 Wonder Week 5 (khoảng 26 tuần): Thế giới của các mối quan hệ

• Thời điểm bắt đầu: Khoảng 22.5 – 26.5 tuần tuổi.
• Dấu hiệu nhận biết: Trẻ có thể thể hiện sự gắn bó mạnh mẽ hơn với người thân, đồng thời cũng có thể trở nên nhút nhát, sợ người lạ.
• Kỹ năng mới: Nhận thức được mối quan hệ giữa bản thân và người khác, bắt đầu hiểu được khái niệm xa gần.

5.6 Wonder Week 6 (khoảng 37 tuần): Thế giới của các loại

• Thời điểm bắt đầu: Khoảng 33.5 – 37.5 tuần tuổi.
• Dấu hiệu nhận biết: Trẻ có thể trở nên “tò mò” hơn về các loại đồ vật, con vật, hoạt động khác nhau.
• Kỹ năng mới: Phân loại các sự vật, sự việc theo các tiêu chí đơn giản (ví dụ: màu sắc, hình dạng), bắt đầu bắt chước hành động của người lớn.

5.7 Wonder Week 7 (khoảng 46 tuần): Thế giới của các chuỗi

• Thời điểm bắt đầu: Khoảng 41.5 – 46.5 tuần tuổi.
• Dấu hiệu nhận biết: Trẻ có thể trở nên “kiên trì” hơn trong việc thực hiện các hoạt động lặp đi lặp lại.
• Kỹ năng mới: Hiểu được khái niệm về trình tự, chuỗi các sự kiện, bắt đầu thực hiện các hành động có mục đích rõ ràng hơn.

5.8 Wonder Week 8 (khoảng 55 tuần): Thế giới của các chương trình

• Thời điểm bắt đầu: Khoảng 50.5 – 54.5 tuần tuổi.
• Dấu hiệu nhận biết: Trẻ có thể trở nên “độc lập” hơn, muốn tự mình làm mọi việc.
• Kỹ năng mới: Lập kế hoạch và thực hiện các “chương trình” hành động đơn giản (ví dụ: tự mặc quần áo, tự xúc ăn), bắt đầu hiểu được quy tắc ứng xử cơ bản.

5.9 Wonder Week 9 (khoảng 64 tuần): Thế giới của các nguyên tắc

• Thời điểm bắt đầu: Khoảng 59.5 – 64.5 tuần tuổi.
• Dấu hiệu nhận biết: Trẻ có thể trở nên “cứng đầu” hơn, muốn làm mọi việc theo ý mình.
• Kỹ năng mới: Nhận thức và áp dụng các nguyên tắc cơ bản trong cuộc sống (ví dụ: nguyên tắc về sự công bằng, chia sẻ), bắt đầu phát triển ý thức về bản thân.

5.10 Wonder Week 10 (khoảng 75 tuần): Thế giới của các hệ thống

• Thời điểm bắt đầu: Khoảng 70.5 – 75.5 tuần tuổi.
• Dấu hiệu nhận biết: Trẻ có thể trở nên “nhạy cảm” hơn, dễ bị ảnh hưởng bởi cảm xúc của người khác.
• Kỹ năng mới: Hiểu được mối liên hệ giữa các sự vật, sự việc trong một hệ thống phức tạp hơn, bắt đầu phát triển khả năng đồng cảm và tư duy trừu tượng.

5.11 Bảng tóm tắt các mốc Wonder Weeks (0-20 tháng):

Lưu ý: Đây chỉ là bảng tóm tắt, thời điểm xuất hiện và mức độ biểu hiện của Wonder Weeks có thể khác nhau ở mỗi trẻ. Cha mẹ nên quan sát và theo dõi con mình để nhận biết chính xác các giai đoạn phát triển của bé.

6. Cách cha mẹ hỗ trợ con vượt qua Wonder Weeks (Tuần khủng hoảng)

Wonder Weeks là giai đoạn phát triển tất yếu của trẻ, và cha mẹ có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ con yêu vượt qua những khó khăn này. Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích:

6.1 Kiên nhẫn và thấu hiểu

Hãy nhớ rằng những thay đổi hành vi của con trong giai đoạn Wonder Weeks là hoàn toàn bình thường. Kiên nhẫn, thấu hiểu và chấp nhận những thay đổi này là điều quan trọng nhất cha mẹ cần làm. Tránh so sánh con với những đứa trẻ khác, vì mỗi bé đều có tốc độ phát triển riêng.

6.2 Tạo môi trường an toàn và yêu thương

Ôm ấp, vỗ về con nhiều hơn, cho con cảm thấy an toàn, được yêu thương và che chở. Sự gần gũi về thể chất sẽ giúp con cảm thấy yên tâm hơn trong giai đoạn này.

6.3 Khuyến khích khám phá

Cung cấp đồ chơi, hoạt động phù hợp với giai đoạn phát triển của con, giúp con rèn luyện kỹ năng mới. Wonder Weeks cũng là cơ hội để bé học hỏi và phát triển, vì vậy hãy tạo điều kiện cho con khám phá thế giới xung quanh một cách an toàn và thú vị. BABOITOYS cung cấp đa dạng các sản phẩm đồ chơi giáo dục phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ, giúp bé phát triển toàn diện các kỹ năng.

6.4 Đáp ứng nhu cầu của con một cách linh hoạt

Điều chỉnh lịch sinh hoạt, chế độ ăn uống, giấc ngủ cho phù hợp với con. Trong giai đoạn Wonder Weeks, nhu cầu của bé có thể thay đổi, vì vậy cha mẹ cần linh hoạt điều chỉnh để đáp ứng tốt nhất nhu cầu của con.

6.5 Chăm sóc bản thân

Cha mẹ cũng cần nghỉ ngơi đầy đủ, giữ tinh thần thoải mái để có thể chăm sóc con tốt hơn. Việc chăm sóc một em bé đang trải qua Wonder Weeks có thể khá vất vả, vì vậy cha mẹ hãy nhớ dành thời gian cho bản thân để nạp lại năng lượng.

6.6 Tạo không gian yên tĩnh, thoải mái cho bé

Giảm thiểu các yếu tố gây kích thích, căng thẳng cho bé. Một không gian yên tĩnh và thoải mái sẽ giúp bé dễ dàng vượt qua những khó khăn trong giai đoạn Wonder Weeks.

7. Giải đáp các thắc mắc thường gặp

7.1 Wonder Weeks (Tuần khủng hoảng) kéo dài bao lâu?

Mỗi Tuần khủng hoảng thường kéo dài khoảng vài ngày đến vài tuần, tùy thuộc vào từng trẻ và từng giai đoạn. Có bé chỉ trải qua vài ngày khó chịu, trong khi có bé lại mất đến vài tuần để thích nghi với những thay đổi.

7.2 Làm thế nào để phân biệt Wonder Weeks (Tuần khủng hoảng) với các vấn đề sức khỏe khác?

Phân biệt Wonder Weeks với các vấn đề sức khỏe khác đôi khi có thể khó khăn. Cha mẹ nên lưu ý những điểm sau:

• Phân tích các dấu hiệu: Wonder Weeks thường biểu hiện bằng những thay đổi về hành vi và nhu cầu (quấy khóc, bám mẹ, thay đổi giấc ngủ, ăn ít…). Trong khi đó, các vấn đề sức khỏe thường kèm theo các triệu chứng cụ thể như sốt, ho, tiêu chảy, nôn mửa, phát ban…
• Theo dõi sát sao: Theo dõi sát sao các biểu hiện của trẻ và ghi lại những thay đổi bất thường. Nếu bé có bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh lý, hãy đưa bé đi khám bác sĩ ngay lập tức.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Nếu cha mẹ không chắc chắn về tình trạng của con, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và chẩn đoán chính xác.

7.3 Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?

Cha mẹ nên đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay lập tức nếu trẻ có các triệu chứng sau:

• Sốt cao (trên 38.5 độ C)
• Nôn mửa
• Tiêu chảy
• Phát ban
• Khó thở
• Co giật
• Lừ đừ, không tỉnh táo

Ngoài ra, nếu các biểu hiện của Wonder Weeks kéo dài quá lâu hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tâm lý của trẻ, cha mẹ cũng nên đưa bé đi khám bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ.

8. Kết luận

Wonder Weeks (Tuần khủng hoảng) không phải là điều gì đáng sợ, mà là một phần tự nhiên và cần thiết trong quá trình phát triển của trẻ. Những giai đoạn này đánh dấu những bước tiến quan trọng trong sự trưởng thành của con yêu, giúp bé phát triển các kỹ năng mới và hiểu biết hơn về thế giới xung quanh.

9. Nguồn tham khảo

• The Wonder Weeks: Frans Plooij and Hetty van de Rijt (Đây là nguồn chính, nên đặt lên đầu). Cuốn sách cung cấp thông tin chi tiết về các giai đoạn Wonder Weeks và cách cha mẹ hỗ trợ con.
• HealthyChildren.org: Website của Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) cung cấp thông tin đáng tin cậy về sức khỏe và sự phát triển của trẻ em..
• Raising Children Network (Australia): Website cung cấp thông tin và lời khuyên cho cha mẹ về việc nuôi dạy con cái.

Lưu ý: Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên của chuyên gia y tế. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về sức khỏe của con mình, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

BABOITOYS – Cửa Hàng đồ Chơi đồ Chơi Giáo Dục Cho Trẻ Em

BABOITOYS là cửa hàng đồ chơi giáo dục cho trẻ chuyên cung cấp đồ chơi giáo dục, đồ chơi Montessori, đồ chơi phát triển kỹ năng, đồ chơi gia đình cho bé từ 0 tháng tuổi đến 36 tháng tuổi trên nền tảng trực tuyến

• Địa chỉ: 100 Đ. Lê Văn Duyệt, Phường 01, Quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh 700000
• Zalo: 0773164935
• Website: BABOITOYS.vn